Po lekkim liftingu

 

19 września 2008 r. uległo zmianie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20.10.2005 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów. Wprowadzone zmiany zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw Nr 170, poz. 1050 i weszły w życie z dniem 22 września 2008 r. Zmiany idą w dobrym kierunku, ale ich zakres daleki jest od oczekiwań młodych lekarzy. Zapowiadano radykalną operację, skończyło się na lekkim liftingu.

Lekarski Egzamin Państwowy i Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Państwowy (LEP/LDEP) obecnie będą przeprowadzane w dwóch terminach: w lutym i we wrześniu. Ich pozytywny wynik będzie głównym kryterium kwalifikacji do rozpoczęcia specjalizacji. Wniosek o rozpoczęcie specjalizacji należy złożyć w terminie do 28 lutego lub 30 września.

Przesunięcie terminu składania wniosku powoduje przyspieszenie całego postępowania kwalifikacyjnego. Będzie ono przeprowadzane w dwóch terminach: od 1 do 31 marca oraz od 1 do 31 października. Ostatecznie, lekarz, zgłaszający akces do rozpoczęcia specjalizacji, po przebrnięciu postępowania kwalifikacyjnego, powinien zostać skierowany do odbycia specjalizacji najpóźniej do 15 kwietnia lub do 15 listopada. Tym samym przerwa między zakończeniem stażu podyplomowego, a rozpoczęciem szkolenia specjalizacyjnego została skrócona do około 2 tygodni.

Głównym kryterium w postępowaniu konkursowym na specjalizację jest wynik LEP lub LDEP. W przypadku lekarzy, którzy posiadają I lub II stopień specjalizacji, ewentualnie tytuł specjalisty uzyskany już według obecnego rozporządzenia – odpowiednio wynik egzaminu w zakresie specjalizacji I lub II stopnia albo wynik Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego. Utrzymano zasadę, że zarówno z egzaminu specjalizacyjnego w zakresie specjalizacji I lub II stopnia, jak i Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego maksymalnie można uzyskać 200 punktów. Przepis ten określa dalej przelicznik uzyskanej oceny na odpowiednią liczbę punktów, np. za ocenę dostateczną (3,0) – 116 punktów, a za dobrą (4,0) – 152 punkty.

Gdy dwie albo więcej osób, ubiegających się o rozpoczęcie specjalizacji w tym samym ośrodku, osiągnie taką samą liczbę punktów, stosuje się drugi etap weryfikacji w oparciu o średnią ocen uzyskanych podczas studiów, liczoną do dwóch znaków po przecinku. Jeśli i to kryterium okaże się niewystarczające i nie będzie możliwe ustalenie listy rankingowej, jako ostateczność przewidziano rozmowę kwalifikacyjną. Przeprowadza ją specjalnie powołana komisja, nazywana Państwową Komisją Specjalizacyjną. Rozmowa obejmuje – jak dotąd – 3 pytania, za które można uzyskać maksymalnie 15 punktów (po 5 punktów za każde pytanie).

Warto podkreślić, iż w nowej regulacji jest możliwość składania odwołań od wyniku postępowania kwalifikacyjnego. Można z nim wystąpić do właściwego wojewody w terminie 14 dni od zakończenia postępowania kwalifikacyjnego.

W nowym brzmieniu rozporządzenie ujednoliciło terminy składania wniosków o przystąpienie do LEP/LDEP. Są one takie same dla stażystów i lekarzy posiadających prawo wykonywania zawodu. W przypadku LEP/LDEP organizowanego w lutym, wniosek należy złożyć do 30 grudnia poprzedniego roku, a do terminu wrześniowego – do 30 czerwca. Obowiązuje system rejestracji elektronicznej na stronie internetowej CEM poprzez wypełnienie zamieszczonego na niej odpowiedniego formularza. Następnie należy go wydrukować, własnoręcznie czytelnie podpisać i dostarczyć do właściwej okręgowej izby lekarskiej. Izba zaś, po sprawdzeniu warunków formalnych dopuszczenia do egzaminu, przekazuje wnioski do Centrum Egzaminów Medycznych (CEM).

Po upływie terminu system elektroniczny ulega zamknięciu i rejestracja nie jest możliwa. Zainteresowany nie może przystąpić w najbliższym terminie do egzaminu. Należy pamiętać o konieczności dostarczenia wniosku w formie papierowej do właściwej okręgowej izby lekarskiej, co powinno nastąpić we wspomnianych powyżej terminach. Z prawnego punktu widzenia, samo zgłoszenie elektroniczne nie wystarcza do wszczęcia postępowania i stanowi brak formalny.

Lekarzom, którzy pomyślnie przejdą przez LEP/LDEP, CEM wydaje odpowiednie świadectwo. Jeśli jednak nie uzyskają co najmniej 56% możliwej do uzyskania liczby punktów, świadectwa nie otrzymają. Mogą jedynie zwrócić się do CEM z pisemnym wnioskiem o wydanie zaświadczenia, potwierdzającego uzyskany wynik (strona internetowa CEM – www.cem.edu.pl).

System szkolenia specjalizacyjnego w Polsce jest mało przyjazny dla lekarzy. Ostatnia nowelizacja częściowo łagodzi istniejące utrudnienia, ale niestety nadal nie wszystkie. Próba zdobycia specjalizacji podstawowej i uzupełnienia jej potrzebną specjalizacją szczegółową jest niezwykle rozciągnięta w czasie, naraża na znaczne wydatki finansowe, szczególnie dotkliwe dla młodego lekarza, w sposób zasadniczy komplikuje życie rodzinne małżeństw lekarskich.

Powszechnie krytykowane są testowe egzaminy specjalizacyjne, pytania są często nieprecyzyjne, a nawet błędne, zbyt długie jak na limit czasu na egzaminie. Powoduje to istne pogromy zdających; na ostatnim, jesiennym egzaminie z chorób wewnętrznych testu nie zaliczyło aż 47% zdających. Zdawanie 2-3 razy nie należy do rzadkości .

Te niemałe utrudnienia w dużej mierze tłumaczą nieznane do niedawna w naszym regionie zjawisko – brak chętnych do specjalizowania się. W czasie ostatniej sesji kwalifikacyjnej w specjalizacjach podstawowych wykorzystano tylko 50% miejsc rezydenckich (szczególnie brakuje chętnych w anestezjologii, medycynie rodzinnej, psychiatrii) i 25% pozarezydenckich. W specjalizacjach szczegółowych miejsca szkoleniowe zostały wykorzystane w 40%. Sytuacja w całym kraju wygląda dość podobnie.

W świetle tych wszystkich utrudnień, nie dziwi fakt, że stale nasila się deficyt kadr lekarskich, a szczególnie specjalistów.

Jerzy Jakubowicz