Ratujmy nasze zabytki   

 

Krypta ks. Sanguszków

Niewielu mieszkańców Lublina i okolic wie, że w podziemiach kościoła kapucynów w Lublinie znajduje się jedna z ciekawszych w kraju nekropolii magnackich z XVIII w. W chwili obecnej wymaga ona natychmiastowego remontu, bo grozi jej całkowite zniszczenie z powodu wilgoci. W ciągu ostatnich 10 lat stan jej znacznie się pogorszył. Po remoncie byłaby jedną z większych atrakcji turystycznych naszego miasta.

Klasztor i kościół kapucynów, oraz znajdująca się w nim krypta grobowa książąt Sanguszków zostały wybudowane w latach 1726-1733. Fundatorem obiektu był Paweł Karol ks. Sanguszko (1682-1750), marszałek wielki litewski oraz jego druga żona, Marianna ks. Lubomirska. Kościół i klasztor zostały zbudowane w stylu baroku toskańskiego, w formach typowych dla budownictwa kapucyńskiego.

Książęta Sanguszkowie, najbliżsi kuzyni Jagiellonów, byli jedną z najbardziej zasłużonych i najbogatszych rodzin magnackich w kraju. Posiadali olbrzymie dobra na Wołyniu, w okolicach Tarnowa i Sandomierza oraz Lublina: m.in. Lubartów (w 1744 r. książę zmienił nazwę miasta z Lewartów na Lubartów), Kijany, Jakubowice. Ks. Paweł Karol był nie tylko znakomitym gospodarzem, ale budował również świątynie (w Lublinie i Lubartowie), posiadał też liczne pałace w Rzeczpospolitej: w Wilnie, w Grodnie, w Warszawie (trzy), Tarnowie, w Lublinie z ogrodem (obecnie siedziba UMCS na placu Litewskim) oraz wspaniałą rezydencję w Lubartowie (obecnie starostwo) z pięknym ogrodem, którym opiekował się Holender o nazwisku Tulipan.

Paweł Karol ks. Sanguszko wraz z trzecią żoną Barbarą z Duninów (była o 36 lat młodsza od męża, uratowała ród od wygaśnięcia) oraz z częścią dzieci są pochowani w krypcie kościoła kapucynów. Barbara ks. Sanguszkowa (1718-1791) była jedną z najwybitniejszych Polek epoki Oświecenia obok Izabeli ks. Czartoryskiej z Puław i Elżbiety ks. Lubomirskiej z Łańcuta.

Do krypty schodzi się po schodach, a nad drzwiami wejściowymi znajduje się napis: „Grobowiec Fundatorów i Rodziny Książąt Sanguszków”. Oryginalne trumny barokowe Sanguszków początkowo stały na posadzce wzdłuż ściany krypty. W 1934 r. przeprowadzono częściowy remont krypty na zlecenie Romana ks. Sanguszki z Gumnisk (Tarnów). W 1945 r. po wejściu do Lublina wojsk sowieckich trumny zostały splądrowane, prawdopodobnie w poszukiwaniu kosztowności. W latach PRL nie było szans na remont krypty, dlatego w 1966 r. dla ochrony uszkodzonych trumien zalano je jednolitą betonową ławą, na wierzchu której umieszczono mitry (czapki) książęce Sanguszków. Szczególne wzruszenie budzą maleńkie mitry książęce, dzieci Pawła i Barbary, które zmarły w dzieciństwie. Na ścianach krypty namalowane są (w 1934 r.) tablice nagrobne, herby i mitry książęce Sanguszków, bardzo obecnie zniszczone przez wilgoć. Więcej informacji o rodach magnackich znajduje się w mojej książce „Sagi rodów polskich”.

Obecny gwardian klasztoru, młody i energiczny o. Krzysztof Lewandowski, aby nie dopuścić do całkowitego zniszczenia zabytku chce przeprowadzić, po raz pierwszy od wieków, generalny remont kościoła, klasztoru oraz krypty fundatorów i dobroczyńców, za których już trzeci wiek odprawiana jest msza św. w ich intencji (niedziela 11.30).

 

Ofiary można wpłacać na konto bankowe: 52124023821111001029066666, Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów ul. Krakowskie Przedmieście 42, 20-002 Lublin, z dopiskiem „Remont krypty ks. Sanguszków oraz klasztoru”, a także składać bezpośrednio w zakrystii kościoła lub na furcie klasztoru. Apel ten warto szczególnie przekazać władzom miasta Lubartowa i powiatu lubartowskiego, dla których tyle dobrego zrobili zmarli przed ponad 200 laty Barbara i Paweł Karol ks. Sanguszkowie.

 

Jerzy Jakubowicz